Φοβού τις ειδούς του Μαρτίου προοιώνησε ο Μάντης στον Ιούλιο Καίσαρα.
Έγιναν έτσι οι ειδοί του Μαρτίου σύμβολα ανήσυχης αναμονής.
Οι γιορτές κύλησαν ήρεμα. Όλοι οι πολιτικοί στον κόσμο αλλά κυρίως οι οικονομικοί αρθογράφοι φρόντισαν να μας καθησυχάσουν. Κυρίως καθησυχαστικές ήταν και οι αγορές με τα ευρωπαϊκά spreads του Νότου να πέφτουν σημαντικά αν και αυτό βέβαια συνδέεται με τα Bonus των ανωτάτων στελεχών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τα οποία τόσο βελτιώνονται όσο ο Δεκέμβριος κλείνει τη χρονιά θετικά.
Η Ασία ελπίζεται ήρεμη για το 2013 και η χρονιά έκλεισε για την Ελλάδα πολύ καλύτερα απ΄ότι άρχισε.
Τι είναι λοιπόν αυτό που μας κάνει να ανησυχούμε για το 2013;
Οι δυο μεγάλοι κίνδυνοι για το 2013 στην Ευρώπη λέγονται Ισπανία και Ιταλία.
Στην Ισπανία όλα έχουν αποτύχει παρ’όλο που ο δειλός Ραχοϊ εφαρμόζοντας πολιτική που δεν είναι άγνωστη σ’ εμάς επέλεξε να επιρρίπτει το πρόβλημα στην επόμενη κυβέρνηση για όσο καιρό μπορεί ο ίδιος να μείνει γαντζωμένος στην εξουσία.
Η Ισπανία δημοσιονομικά είναι σαν την Ελλάδα. Δεν μπόρεσε να δαμάσει το έλλειμμά της που φέτος θα υπερβεί το 7,6% του ΑΕΠ και του χρόνου το 6%. Έχει μια πτώση του ΑΕΠ 2% με αρνητική τάση, νέο ρεκόρ μη εξυπηρετούμενων δανείων που συνεχώς αυξάνεται και συρρίκνωση των τραπεζικών της χορηγήσεων 5%. Το τραπεζικό της σύστημα είναι, το περισσότερο, χρεοκοπημένο και εν διαλύσει , με την ανεργία να ξεπερνά το 26%.
Για το 2013 η Ισπανία χρειάζεται 200 δις για το κόστος χρηματοδότησης του χρέους της πέραν των νέων αναγκών λόγω ελλείμματος και πέραν των αναγκών των Τραπεζών της, οι οποίες πιθανόν να χρειάζονται άλλα τόσα δις δεδομένου ότι κάθε λίγο βγαίνουν νέες ανάγκες χρηματοδότησης του τραπεζικού συστήματος που διαψεύδουν τις προηγούμενες οικονομικές καταστάσεις τους.
Η μόνη ορατή σωσίβια λέμβος είναι αυτή της αγοράς ομολόγων του ΟΜΤ που παρέχει (ως υπόσχεση μέχρι σήμερα) ο Ντράγκι. Αυτό όμως σημαίνει ένταξη στο ESM δηλαδή έγκριση από τα κοινοβούλια των άλλων χωρών και κυρίως της Γερμανίας η οποία βρίσκεται σε προεκλογική διαδικασία και ήδη ο Σόιμπλε μέχρι τώρα έχει επιβάλει στην Ισπανία να μην ζητήσει ένταξη στο ESM ακριβώς γιατί φοβάται τις αντιδράσεις του Γερμανικού Κοινοβουλίου.
Η Ισπανία ουσιαστικά έχει χρεοκοπήσει. Έχει πάρει αναστολή εκτέλεσης από τις αγορές για όσο καιρό θα επιτρέπουν στον Ραχοϊ να περνά το κόστος δανεισμού στον επόμενο πρωθυπουργό. Όταν τα spreads ανέβουν, πράγμα που επίκειται, η κατάρρευση της Ισπανίας θα είναι άμεση.
Η κατάρρευση της Ισπανίας είναι το τελευταίο πλήγμα που μπορεί να δεχθεί το ευρώ και να επιβιώσει, δύσκολα. Το επόμενο πλήγμα θα είναι οριστικό. Και ο κίνδυνος για το επόμενο πλήγμα προέρχεται από την Ιταλία όπου και θα δοθεί η μητέρα των μαχών για την επιβίωση της Ιταλίας, του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το σημαντικότερο πρόβλημα της Ιταλίας είναι η ταχεία αύξηση του χρέους της. Το τέλος του 2012 θα τη βρει με χρέος σχεδόν 130% του ΑΕΠ ενώ στην αρχή του έτους προϋπολογίζετο στο 125%. Ταυτόχρονα το χρέος της έχει συρρικνωθεί σε χρονική διάρκεια σε 7 έτη μεσοσταθμικά που σημαίνει ανανέωση 15% ετησίως δηλαδή περίπου 300 δις με κόστος χρηματοδότησης 332 δις. Το 2013 το χρέος θα φτάσει το 135% . Αυτά είναι μη εξυπηρετήσιμα επίπεδα.
Και οι άλλοι δείκτες στην Ιταλία όμως δεν είναι καλοί . Το κόστος εργασίας στην Ιταλία ανέβηκε και έχει συνεχή ανοδική τάση.
Παρ’όλο που η Ιταλία κάνει αξιόλογες προσπάθειες εξαγωγών και δημιουργίας εμπορικού πλεονάσματος οι δομές της χώρας είναι παρωχημένες και οι χρηματοδοτικές ανάγκες της αδήριτες.
Το Ιταλικό χρέος δεν εξυπηρετείται πλέον παρά μόνο με νέο χρέος. Η Ιταλία μπορεί να χρηματοδοτήσει τα ελλείμματά της με αρκετά υψηλό επιτόκιο για κάποιο διάστημα με αγοραστές του χρέους κυρίως τις Ιταλικές τράπεζες κατά το Ελληνικό μοντέλο. Αυτό δεν μπορεί να διαρκέσει πολύ και είναι στο έλεος των αγορών.
Η Ιταλία θα υποχρεωθεί σύντομα να κάνει μια αναδιάρθρωση του χρέους της, να δημιουργήσει δηλαδή πιστωτικό γεγονός. Είναι βέβαια προτιμητέο από την χρεοκοπία αλλά σκληρό.
Οι σκληρές επιλογές που προκύπτουν από τα ανωτέρω είναι αυτές που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η Νέα Ιταλική Κυβέρνηση που θα προέλθει από τις εκλογές της 24ης Φεβρουαρίου. Ποια θα είναι η ισχύς της νέας Ιταλικής Κυβέρνησης είναι άγνωστο. Η εναλλακτική επιλογή είναι η λιρέτα. Δεν είναι πιθανό. Αλλά αυτό από αδύνατο έχει γίνει απλώς απίθανο.
Το Ισπανικό δράμα θα πρέπει να καταλήξει μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2013 με κάποιο τρόπο. Το ιταλικό δράμα θα απαντηθεί ως προς το αν έχει σωτηρία στο πρώτο τρίμηνο του 2013.
Το πρώτο τρίμηνο του 2013 πρέπει επίσης να απαντηθούν σειρά θεμάτων σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Σλοβενία, η Κύπρος, η Πορτογαλία και άλλες και στο βάθος του έτους ξεπροβάλλει η Γερμανική λιτότητα, αν βέβαια φτάσουμε αλώβητοι ως εκεί.
Οι ειδοί του Μαρτίου «ήλθαν μα δεν παρήλθαν» για τον Ιούλιο Καίσαρα. Ας ελπίσουμε ότι θα παρέλθουν για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
