Σε όλο τον κόσμο ανήσυχοι οικονομολόγοι, οικονομικοί συντάκτες, ειδικοί αλλά και άσχετοι αρθρογραφούν για τα οικονομικά της Ελλάδος και των PIGS γενικά. Ο πραγματικός όμως αστάθμητος αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνος για την οικονομία του Ευρώ παράγων είναι η Ιταλία . Να γιατί.
Η κατάσταση των οικονομικών πραγμάτων στη Βόρεια Ευρώπη (Γερμανία, Γαλλία και λοιπές ΑΑΑ χώρες) είναι καλή επί του παρόντος και αισιόδοξη για το μέλλον.
Οι χώρες αυτές έχουν θετικό ετήσιο ΑΕΠ χαμηλότερο δανεισμό και αισιόδοξες προοπτικές.
Από την άλλη πλευρά οι χώρες του Νότου όπως η Ελλάς, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία έχουν υψηλά χρέη ή υψηλά ελλείμματα ή και τα δύο και κακές προοπτικές.
Η Ευρωπαϊκή Οικονομία μπορεί να αντέξει την δυσπραγία των χωρών του Νότου που είναι μόνο το 6% της οικονομίας του Ευρώ χάρις στην δική τους οικονομική ισχύ και έτσι η ζυγαριά τελικά να πέφτει προς την πλευρά της ανάπτυξης.
Πολύς λόγος γίνεται για την οικονομική κατάσταση της Ισπανίας που όμως είναι από τις λίγες χώρες που το χρέος της είναι κοντά στα όρια του Μάαστριχ και που έχει, τουλάχιστον θεωρητικά, μεγαλύτερο περιθώριο δανεισμού και αδύναμη αλλά θετική ανάπτυξη.
Η κατάσταση της Ιταλίας όμως είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Ο πρώτος λόγος είναι το χρέος της που είναι το 120% του ΑΕΠ.. Αυτό από μόνο του είναι ανησυχητικό, θυμίζουμε ότι κοντά σ’ αυτό το ποσοστό άρχισαν τα προβλήματα της Ελλάδος. Ο δεύτερος και σοβαρότερος λόγος είναι ότι η αύξηση του ΑΕΠ της Ιταλίας είναι σχεδόν μηδενική. Ακόμη χειρότερα όπως δείχνει το παρακάτω γράφημα την τελευταία τριακονταετία η αύξηση του ΑΕΠ είναι συνεχώς πτωτική.
Αν αυτό συνδυαστεί με το τέλος της βασιλείας Μπερλουσκόνι και την αναδυόμενη πολιτική αβεβαιότητα παρ’ όλες τις προσπάθειες του ικανού Υπουργού Οικονομικών Τρεμόντι, η Ιταλία εισέρχεται στον φαύλο κύκλο των ετησίων ελλειμμάτων και την εξ’ αυτών αύξηση του εξωτερικού χρέους.
Η Ιταλία σήμερα έχει ΑΕΠ κατά 5% χαμηλότερο σε σταθερές τιμές από αυτό του 2008. Οι Ιταλικές εξαγωγές , στις οποίες στηρίχτηκε μεταπολεμικά η Ιταλία, είναι πλέον αναιμικές και αισθάνονται την πίεση των Ασιατικών ανταγωνιστών πολύ περισσότερο από τις Γερμανικές ή τις Γαλλικές. Ταυτόχρονα η παραγωγικότητα των Ιταλών ανέβηκε την δεκαετία 2000-2010 κατά 0,75% ενώ των Γερμανών ανέβηκε κατά 13,3%, με αποτέλεσμα το κόστος εργασίας να αυξηθεί δυσανάλογα.
Το έλλειμμα της Ιταλίας για το 2010 ήταν 4,6% του ΑΕΠ με την Ιταλία να ελπίζει ότι θα το φέρει κάτω από το 3% το 2012 πράγμα που από τώρα φαίνεται αδύνατο. Που θα πάει το χρέος είναι πλέον απλά μαθηματικά.
Η Ιταλία για να κατεβάσει το χρέος της στο 100% του ΑΕΠ χρειάζεται θετική αύξηση του ΑΕΠ 4% το χρόνο για πέντε χρόνια από σήμερα. Γνωρίζουμε όμως από τώρα ότι το 2013 το χρέος της θα είναι περίπου 130% του ΑΕΠ.. Ο μέσος όρος αύξησης του ΑΕΠ της δεκαετίας που πέρασε ήταν 0,5% με τάση πτωτική. Εύκολα φαίνεται ότι το Ιταλικό πρόβλημα χωρίς να είναι τόσο κακό προσομοιάζει με το Ελληνικό και φυσικά, όπως και η Ελλάς, ούτε και η Ιταλία μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της. Το χρέος βέβαια της Ιταλίας είναι πολύ μεγάλο για να αδιαφορήσει η Ευρώπη γι’ αυτό. Είναι όμως το χρέος αυτό το μέγεθος που μπορεί να διαταράξει αρνητικά την μέχρι τούδε θετική ισορροπία Βορρά-Νότου. Αυτό θα είναι ένα τεράστιο χτύπημα για το Ευρώ.
Τίποτε στη Ζωή και στην Οικονομία δεν είναι νομοτελειακό. Θαύματα μπορούν να συμβούν. Αν δεν συμβούν όμως όταν το πρόβλημα της Ιταλίας προστεθεί στο πρόβλημα του Νότου η ευρωστία του Βορρά δεν θα μπορέσει να το αντέξει. Τότε θα πρέπει να βρούμε νέα επίπεδα αλληλεγγύης για να μην κατέβουμε σε νέα επίπεδα διάλυσης.
Το άρθρο συντάχθηκε βασισμένο σε στοιχεία του IMF, της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας και ανάλυση του Edward Hugh.
